کد مطلب:317289 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:543
عمر بن علی ابیطالب یا عمر اطراف
یكی دیگر از برادران حضرت ابوالفضل العباس (ع) عمر اطراف است. مورخین و علمای نسب شناس در خصوص تقدم یا تأخر تولد عمر نسبت به حضرت عباس (ع) اختلاف نظر دارند. اما از آنجایی كه مورخین در میان فرزندان حضرت علی (ع) عباس (ع) و برادرانش را بر عمر مقدم می شمارند می توان گفت كه حضرت عباس (ع) بزرگ تر از او بوده است. به نحوی كه ابن داود یكی از نویسندگان می گوید «عمر آخرین فرزند علی (ع) بود» قول اخیر تأیید می شود. نام مادر عمر بن علی (ع) صهبای ثعلبیه دختر ربیعه بوده است. [1] .
اما در خصوص وجه تسمیه عمر به «اطراف» این است كه چون تولد وی با «عمر اشرف» - فرزند امام سجاد (ع) و برادر زید شهید - در یك زمان اتفاق افتاد به لحاظ اینكه عمر پسر امام سجاد (ع) شرف را از دو جهت هم از طرف حضرت علی (ع) و هم حضرت فاطمه (س) كسب نموده بود او را «عمر اشرف» و عمر بن علی (ع) كه فقط از طرف پدر صاحب فضیلت و شرف بود وی را «عمر اطرف» نامیدند. عمر اطرف با امام حسین (ع) در واقعه كربلا حضور نیافت و در قیام مصعب بن زبیر نیز
[ صفحه 171]
شركت نكرد و كسانی كه او را در ردیف شهیدان كربلا عنوان كرده اند اشتباه نموده اند زیرا كه مشهور بین مورخان آن است كه عمر اطرف بعد از امام حسین (ع) زنده بود و حتی با امام سجاد (ع) در امر عهده داری صدقات (اموال و اشیائی كه امیرالمؤمنین (ع) وقف عموم نموده بودند) منازعه نمود و شكایت نزد عبدالملك بن مروان برد كه به موفقیتی دست نیافت، همان گونه كه با حسن مثنی نیز در این باره به جدال برخواست و نزد حجاج بن یوسف ثقفی حاكم كوفه و عراق شكایت برد، اما عبدالملك او را از این شكایت و منازعه به شدت ترد نمود. [2] .
سید ابن طاووس روایت می كند كه عمر اطرف، امام حسین (ع) را به بیعت با یزید فراخواند اما امام (ع) به او فرمود: «پدرم از رسول خدا (ص) برایم روایت نمود كه من و او هر دو كشته می شویم و تربت من در جنب تربت او (منظور حضرت علی (ع)) قرار می گیرد[(به لحاظ نزدیكی نسبی نجف و كربلا)]آیا گمان می كنی كه تو چیزی را می دانی كه من نمی دانم؟ «به خدا سوگند كه من هیچگاه تن به ذلت و خواری نخواهم داد» [3] .
علت شركت نكردن عمر بن اطرف در نهضت كربلا مشخص نیست. ابن اثیر می گوید: «عمر چندان ماند كه زندگیش به هشتاد و پنج
[ صفحه 172]
سال رسید و نیمی از مرده ریگ[(ارثیه)]علی (ع) را برد و در شهر ینبع مرد». [4] .
اما در خصوص وجه تسمیه عمر به «اطراف» این است كه چون تولد وی با «عمر اشرف» - فرزند امام سجاد (ع) و برادر زید شهید - در یك زمان اتفاق افتاد به لحاظ اینكه عمر پسر امام سجاد (ع) شرف را از دو جهت هم از طرف حضرت علی (ع) و هم حضرت فاطمه (س) كسب نموده بود او را «عمر اشرف» و عمر بن علی (ع) كه فقط از طرف پدر صاحب فضیلت و شرف بود وی را «عمر اطرف» نامیدند. عمر اطرف با امام حسین (ع) در واقعه كربلا حضور نیافت و در قیام مصعب بن زبیر نیز
[ صفحه 171]
شركت نكرد و كسانی كه او را در ردیف شهیدان كربلا عنوان كرده اند اشتباه نموده اند زیرا كه مشهور بین مورخان آن است كه عمر اطرف بعد از امام حسین (ع) زنده بود و حتی با امام سجاد (ع) در امر عهده داری صدقات (اموال و اشیائی كه امیرالمؤمنین (ع) وقف عموم نموده بودند) منازعه نمود و شكایت نزد عبدالملك بن مروان برد كه به موفقیتی دست نیافت، همان گونه كه با حسن مثنی نیز در این باره به جدال برخواست و نزد حجاج بن یوسف ثقفی حاكم كوفه و عراق شكایت برد، اما عبدالملك او را از این شكایت و منازعه به شدت ترد نمود. [2] .
سید ابن طاووس روایت می كند كه عمر اطرف، امام حسین (ع) را به بیعت با یزید فراخواند اما امام (ع) به او فرمود: «پدرم از رسول خدا (ص) برایم روایت نمود كه من و او هر دو كشته می شویم و تربت من در جنب تربت او (منظور حضرت علی (ع)) قرار می گیرد[(به لحاظ نزدیكی نسبی نجف و كربلا)]آیا گمان می كنی كه تو چیزی را می دانی كه من نمی دانم؟ «به خدا سوگند كه من هیچگاه تن به ذلت و خواری نخواهم داد» [3] .
علت شركت نكردن عمر بن اطرف در نهضت كربلا مشخص نیست. ابن اثیر می گوید: «عمر چندان ماند كه زندگیش به هشتاد و پنج
[ صفحه 172]
سال رسید و نیمی از مرده ریگ[(ارثیه)]علی (ع) را برد و در شهر ینبع مرد». [4] .
[1] كامل، ابن اثير، ج 5 ص 2009.
[2] سردار كربلا، ص 132.
[3] لهوف، ص 15، به نقل از سردار كربلا، ص 133.
[4] كامل ابن اثير، ج 5، ص 2009.